Een standaard aanbieding bij vrijwel elk verzoek voor gratis foto’s, is de belofte van naamsvermelding en zichtbaarheid (“exposure”), in de vorm van een watermerk, een koppeling naar de website. Of misschien zelfs een speciale vermelding als vorm van tegenprestatie in plaats van een commerciële vergoeding. Wat veel mensen niet weten is dat het noemen van de naam van de fotograaf geen gunst is maar zelfs wettelijk is vastgelegd (artikel 25 auteursrecht) en dit geldt zowel voor de maker als voor zijn familie tot maar liefst 75 jaar na overlijden. Naamsvermelding levert je vast leuke complimenten / commentaren op, maar het levert je nauwelijks nieuwe klanten, het dekt niets van je zakelijke kosten en het voorziet zeker niet in je dagelijkse brood.

We hebben hier om twee redenen grote moeite mee. Ten eerste, het krijgen van naamsvermelding is geen gunst of compensatie. We hebben immers de afbeelding gemaakt, dus is naamsvermelding vanzelfsprekend. Het is een recht en niet iets waarvan we slechts mogen hopen dat iemand zo vriendelijk is om ons dat te gunnen. Ten tweede, naamsvermelding betaalt geen rekeningen. Zoals hopelijk al voldoende in de voorgaande alinea’s is duidelijk gemaakt, werken fotografen hard voor het geld dat nodig is om te kunnen investeren in fotografie apparatuur, aanverwante zaken en om alleen al de zakelijke kosten te kunnen dekken. Daar boven op moeten we ook nog genoeg verdienen voor basisbehoeften zoals voedsel, huisvesting, vervoer, enz. In het kort, het krijgen van naamsvermelding bij een beeld dat door een fotograaf gemaakt is, is een verplichting en nooit een compensatie. Naamsvermelding is dus ook geen vervanging voor betaling.

Wanneer er wel wordt gereageerd op verzoeken van mensen/organisaties voor gratis foto’s, dan verlaagt de dialoog zich helaas wel eens tot een geprikkelde reactie. Hierin wordt dan beweert dat alle andere fotografen waar deze persoon/organisatie mee heeft gewerkt dolgelukkig waren met de geboden kans om hun foto’s gratis aan te bieden. Op de één of andere manier ben ik dan “de enige fotograaf die onredelijk doet”.

Het is algemeen bekend dat dit niet waar is. Een vakfotograaf zal niet instemmen met onredelijke voorwaarden. Het is een feit dat sommige onervaren fotografen, of mensen die toevallig een eigen camera hebben, wel degelijk kunnen afspreken om voor niets te werken, maar zoals men zegt: “Je krijgt waar je voor betaalt.” Het zou fijn zijn als die mensen eens zouden beseffen dat ze de vakfotograaf hiermee tekort doen. En er op termijn waarschijnlijk nog maar weinig bestaansrecht hebben en mogelijk zelf een bezienswaardigheid worden.